Hebron; apartheida gertutik edo nola makroa mikroan islatzen den

Bitan zatituta dagoen hiri jendetsura iritsi ginen, Jericho atzean utzita. Bertan Badia eta bere familiak bere etxean hartu gintuen. Badia Human Right Defenderseko kidea da, eta erakundearen helburu nagusia giza eskubideen urraketa oro bistaratzea da. Horretarako erabiltzen dituzte kamerak eta eskoletan gazteei filmaketa formakuntza saioak eman ere.
 
Bere etxean giñela Badiak dei bat jaso zuen, soldadu israeldarrak kide baten etxera sartzen ari ziren makina bat eramateko asmoz.  Korrika abiatu giñen hiria H1 eta H2 zatitzen duen checkpoint batera. Bertan ikusi ahal izan genuen soldaduen erasoen  filmaketa lana eta herritaren babesa kideekiko.

Etxera iritsi ginenean ulertzea kostatzen ari zitzaigun giro aztoratu baten erdian etxeko bi alabak ezagutu genituen. Alaba nagusia berak azaldu zigun gertatzen ari zela. Etxera itzultzen ari zirela eraso matxista bat jasan zutela. Lehenengo konplizidade momentu bat bizi genuen galdetu zigunean: “hau han ere gertatzen zaizue zuei?”. Halaxe sentitu genuen patriarkatuak guztiok zeharkatzen gaituela; kultura bakoitzean, espresio eta era ezberdinetan ematen den arren.

Enegarrenez falafela jaten hasi genuen eguna, eta ondoren, Badiarekin Hebrongo egoera politikoa ulertzeko turrari ekin genion. 1997. urtean herria bitan zatitu zuten: H1, palestinarrek administaturiko zatia eta H2, Israeldar okupazioaren kontrolpean. H2 bereganatzean milaka palestinar bota zituzten beraien etxeetatik, hau, egun oraindik darabilten politika dugu. Palestinarren mugimendu askeak debekatzen dituzte haien hirian bertan.

_{Hebroneko alde zaharreko kale nagusietako bat bitan banatuta. Alde bat israeldar eta internazionaletzat garbi eta egoera onean, beste aldea zaborrez betea eta baldintza kaskarretan palestinarrentzat}

H1; jendez gainezka kaleak, kotxez gainezka errepideak, kaosa eta poza.
H2; etxe hutsak, kolono bakarren batzuk eta soldadu ugari kantoietan.

5 settlement daude herriaren erdigunean eta beste hainbait periferian. KiryatI Arba da hoietatik asentamentu zaharrena 68.urtean eraiki zen, 8000 kolono bizi dira bertan eta bertatik ibili ginen Badiarekin. Hiriaren barrualdean 80 checkpoin daude eta azken hilabetean 4 berri egin dituzte. Behin hiri zaharrera jetsita, apartheidaren egoera gordinenaren eszenatokian geunden. 1994an kolonoek mezkitan egindako hilketak aitzakiatzat hartuta, bitan banatu zuten eraikina, erdia mezkita mantenduz eta erdia sinagoga bihurtuz. Bertara sartzeko segurtasun checkpointak ipiniz.

Turrean zehar hainbat eragile eta aktibistarekin biltzeko aukera izan genuen eta haien artean aipagarriena emakumeen ikuspuntutik lantzeko aukera eman ziguten bi testigantza: Center of Women Programers eta Human Rights Defensor erakundeko militante eta bideogilea. Center of Women Programers 1954an sortu zen UNWRAren laguntzaz baina egun independenteak dira, emakumearen ahalduntzeren alde lan egiten dute.

Ordura arte bizitakoak erakutsi zigun israeldarrek ez dutela soilik lurra lapurtzen eta nola historiaren, kulturaren, jazkeraren eta tradizioaren jabetzean diharduten baita ere, haien okupazioa justifikatzeko.

Kolonizazio makroa hiri mikrora ekarrita, palestinar lurralde osoan gertatzen denaren ispilu ezinhobea da Hebron. Etsaiak ez baititu soilik herrixkak eta errepide nagusiak banatzen, Hebrongo biztanleek ezin dituzte alde zaharreko euren kale estu guztiak zapaldu, kaleak ere hesiz banatzen dituztelako. Zerua itsaso zikin bat da alde zaharreko bizilagunentzat, zaborrez beteriko burdinazko sarearen eta batez ere, kolonoen azpian erresistitzen baitute.