Herri boteretik gizarte eredu berri baten eraketara

Argentinako​ ​ herri​ ​ botereen​ ​ borroka​ ​ behar​ ​ bezala​ ​ ulertzeko​ ​ inperialismoaren​ ​ kolonizazio prozesu​ ​ ezberdinak​ ​ ezagutzea​ ​ beharrezkoa​ ​ da.​ ​ Espainiarrak​ ​ Amerikako​ ​ kontinentera​ ​ heldu zirenetik,​ ​ 1816an​ ​ Argentinak​ ​ lorturiko​ ​ independentzia​ ​ arte,​ ​ indarkeria​ ​ eta​ ​ lapurretak​ ​ nagusi izan​ ​ ziren​ ​ kontinente​ ​ osoan.​ ​ Behin​ ​ independentzia​ ​ formala​ ​ lortuta,​ ​ guda​ ​ zibilak​ ​ pasata​ ​ ta originarioen​ ​ ta​ ​ beltz​ ​ esklabu-ohien​ ​ genozidioa​ ​ ta​ ​ gero,​ ​ frantses​ ​ eta​ ​ ingeles​ ​ inperioen​ ​ eta gerora​ ​ yankee-en​ ​ interesen​ ​ menpe​ ​ garatu​ ​ zen​ ​ herrialdea,​ ​ lehenengo​ ​ sektorera​ ​ mugatutako ekonomia​ ​ inposatuz.​ ​ Hau,​ ​ hainbat​ ​ diktadura​ ​ eta​ ​ demokrazia​ ​ faltsuren​ ​ menpean​ ​ eman​ ​ zen.

XX.en​ ​ mendearen​ ​ erdialdean,​ ​ nekazarien​ ​ borroka​ ​ pil-pilean​ ​ zegoenean,​ ​ 1946an​ ​ Peronek hartu​ ​ zuen​ ​ boterea,​ ​ herrialdean​ ​ langileen​ ​ iraultza​ ​ ekiditeko.​ ​ Paktu​ ​ sozial​ ​ baten​ ​ bitartez, langileen​ ​ eta​ ​ burgesia​ ​ ezberdinen​ ​ interesak​ ​ asetzen​ ​ saiatu​ ​ zen.​ ​ Kontestu​ ​ honetan​ ​ eman​ ​ zen Argentinako​ ​ industrializazioa.​ ​ Estatu​ ​ Batuek,​ ​ euren​ ​ interesak​ ​ kolokan​ ​ jar​ ​ zitzazkeen industria​ ​ lokala​ ​ eta​ ​ klase​ ​ borrokaren​ ​ garapena​ ​ ikusita,​ ​ herrialdean​ ​ estatu​ ​ kolpe​ ​ baten bitartez,​ ​ bere​ ​ esanetara​ ​ egongo​ ​ zen​ ​ Videlaren​ ​ diktadura​ ​ ahalbidetu​ ​ zuen​ ​ (1976-1983), 30000​ ​ desagertu​ ​ baino​ ​ gehiago​ ​ utzi​ ​ zituena.​ ​ Errezeta​ ​ neoliberalak​ ​ jarraituz,​ ​ industria pribatizatu​ ​ eta​ ​ suntsitu​ ​ egin​ ​ zuen​ ​ honek,​ ​ kontinenteko​ ​ beste​ ​ hamaika​ ​ txokotan​ ​ bezalaxe.

Diktadurarekin​ ​ amaitzea​ ​ lortu​ ​ zen​ ​ arren,​ ​ industriaren​ ​ suntsiketak​ ​ eta​ ​ lurren​ ​ kontzentrazioak, milioika​ ​ langabetu​ ​ utzi​ ​ zituen​ ​ herrialdean.​ ​ Aipatutako​ ​ langabe​ ​ guzti​ ​ hauek​ ​ dira​ ​ gaur​ ​ egun Argentinan​ ​ herri​ ​ botere​ ​ indartsu​ ​ bat​ ​ egotearen​ ​ arrazoia. Egungo​ ​ ezker​ ​ tradizionalak​ ​ ez​ ​ ditu​ ​ sektore​ ​ hauek​ ​ kontutan​ ​ hartzen,​ ​ ez​ ​ baitira​ ​ euren​ ​ langile-burgesia​ ​ eskema​ ​ zurrunean​ ​ sartzen.​ ​ Hortik​ ​ dator​ ​ langabetuen​ ​ autoantolatzeko​ ​ beharra. 2001.en​ ​ urtean​ ​ eman​ ​ zen​ ​ bereziki​ ​ sektore​ ​ hauen​ ​ loraldia,​ ​ krisi​ ​ neoliberalak​ ​ beste​ ​ milaka pertsona​ ​ langabezian​ ​ utzi​ ​ eta​ ​ geratzen​ ​ zen​ ​ klase​ ​ ertaineko​ ​ sektoreak​ ​ zapaldu​ ​ zituenean.

Langabetuen​ ​ martxak​ ​ tiroka​ ​ erreprimitu​ ​ zituen​ ​ poliziak,​ ​ pertsona​ ​ asko​ ​ erahiliz,​ ​ hauen​ ​ artean esanguratsuak​ ​ dira​ ​ Dario​ ​ Santillan​ ​ eta​ ​ Maximiliano​ ​ Kosteki.

Gaur​ ​ egun,​ ​ era​ ​ askotakoak​ ​ dira​ ​ herri​ ​ botereak​ ​ dituen​ ​ formak.​ ​ Sektore​ ​ ezberdinetako esperientziak​ ​ aurki​ ​ daitezke,​ ​ non​ ​ estatuak​ ​ baztertutako​ ​ pertsonak​ ​ (biztanlegoaren​ ​ %40a) batu​ ​ eta​ ​ antolatzen​ ​ diren​ ​ euren​ ​ bizi​ ​ egoerak​ ​ bermatu​ ​ edo​ ​ hobetzeko.​ ​ Estatuaren​ ​ egiturek (eskolak,​ ​ ospitalepeak,​ ​ suhiltzaileak,​ ​ ura,​ ​ argia,​ ​ errepideak,​ ​ estolderia,​ ​ segurtasuna...)​ ​ ez daude​ ​ presente​ ​ langabetuen​ ​ edo​ ​ prekarizatuen​ ​ bizi​ ​ eremuetan​ ​ (Villetan).

Herri​ ​ botere​ ​ honen​ ​ eredu​ ​ aipagarrienetakoa​ ​ IMPA​ ​ (Industria​ ​ Metalurgia​ ​ y ​ ​ Plásticas​ ​ de Argentina)​ ​ fabrika​ ​ berreskuratuan​ ​ topa​ ​ dezakegu.​ ​ 90eko​ ​ hamarkadan​ ​ Argentinako​ ​ enpresa handienak​ ​ pribatizatuak​ ​ izan​ ​ ziren,​ ​ eta​ ​ honen​ ​ ondorioz​ ​ hamaika​ ​ enpresa​ ​ itxi​ ​ beharrean​ ​ izan ziren.​ ​ IMPAk​ ​ garai​ ​ horretan,​ ​ nazioko​ ​ aluminio​ ​ fabrika​ ​ ekoizle​ ​ handienetako​ ​ enpresa​ ​ bat bazen​ ​ ere,​ ​ bertako​ ​ buruak​ ​ fabrika​ ​ izteko​ ​ erabakia​ ​ hartu​ ​ zuen,​ ​ lantegiaren​ ​ ekoizpen momenturik​ ​ handienean​ ​ 2000​ ​ pertsonak​ ​ lan​ ​ egiten​ ​ zuten​ ​ bertan.​ ​ Lantegiaren​ ​ itxiera​ ​ unean, 1998an,​ ​ hainbat​ ​ langilek​ ​ itxi​ ​ berria​ ​ zitzaien​ ​ lantegia​ ​ berreskuratzeko​ ​ proposamena​ ​ luzatu zuten,​ ​ beraiek​ ​ ezetozen​ ​ bat​ ​ itxieraren​ ​ arrazoiekin,​ ​ lantegiaren​ ​ errentagarritasunaz​ ​ eta​ ​ bere bideragarritasunean​ ​ sinisten​ ​ zuten.​ ​ Ideia​ ​ hau​ ​ buruan​ ​ zutelarik,​ ​ hainbat​ ​ langilek​ ​ kooperatiba bat​ ​ eratu​ ​ zuten​ ​ eta​ ​ lantegia​ ​ okupatuz​ ​ aluminio​ ​ ekoizpenarekin​ ​ berriz​ ​ martxan​ ​ jarri​ ​ ziren. Aurreneko​ ​ garai​ ​ horiek​ ​ oso​ ​ gogorrak​ ​ izan​ ​ ziren,​ ​ diru​ ​ arazo​ ​ handiak,​ ​ agintari​ ​ politikoak kontran​ ​ zeuzkaten​ ​ eta​ ​ ​ poliziaren​ ​ jazarpen​ ​ eta​ ​ mehatxuak.​ ​ Hasiera​ ​ horretan,​ ​ langileek​ ​ oso diru​ ​ gutxigatik​ ​ lana​ ​ egiten​ ​ bazuten​ ​ ere,​ ​ “El​ ​ Vasco”​ ​ Muruaren​ ​ gidaritzapean​ ​ langileak birziklatzeko​ ​ aukera​ ​ izan​ ​ zuten,​ ​ kalean​ ​ egindako​ ​ protesta​ ​ gogorrei​ ​ esker​ ​ agintari​ ​ eta hartzekodun​ ​ komertzialetatik​ ​ hainbat​ ​ emakida​ ​ eskuratu​ ​ zituzten​ ​ eta​ ​ poliki-poliki​ ​ aurrera irtetzeko​ ​ parada​ ​ izan​ ​ zuten.​ ​ Denbora​ ​ aurrera​ ​ joan​ ​ ahala,​ ​ IMPAko​ ​ kideek​ ​ hamaika​ ​ eztabaida gune​ ​ eratu​ ​ zituen​ ​ bere​ ​ barnean,​ ​ honek​ ​ son​ ​ handia​ ​ eman​ ​ zion​ ​ eta​ ​ elkarte​ ​ askotan erreferente​ ​ bilakatu​ ​ ziren.​ ​ Buenos​ ​ Aires​ ​ osoan​ ​ ezagunak​ ​ egiten​ ​ hasi​ ​ ziren​ ​ eta​ ​ lantegi​ ​ soil bat​ ​ izatetik​ ​ kultura​ ​ eremu​ ​ ezberdinak​ ​ sortzeko​ ​ esparru​ ​ batean​ ​ bilakatu​ ​ ziren​ ​ ere.

Gaur​ ​ egun,​ ​ IMPArekin​ ​ batera​ ​ 60​ ​ kooperatiba​ ​ ezberdin​ ​ koordinatzen​ ​ badira​ ​ ere,​ ​ herrialdeko lantegi​ ​ okupazioetan​ ​ sostengua​ ​ eta​ ​ laguntza​ ​ ematen​ ​ diete​ ​ beraien​ ​ bezalako​ ​ egoeran dauden​ ​ langile​ ​ mugimenduei,​ ​ aholkularitza​ ​ lana​ ​ egiten​ ​ dute.​ ​ Hau​ ​ gutxi​ ​ ez​ ​ balitz,​ ​ denboraren joan​ ​ etorriarekin,​ ​ lantegian​ ​ hainbat​ ​ eremu​ ​ berri​ ​ zabaldu​ ​ dituzte:​ ​ herri​ ​ unibertsitatea, metalurgia​ ​ ekoizpena,​ ​ telebista​ ​ katea​ ​ (Barricada​ ​ TV),​ ​ irrati​ ​ okupatua​ ​ (Radio​ ​ Semilla),​ ​ kultura esparrua​ ​ (antzerkiak,​ ​ tailerrak...),​ ​ zahar​ ​ etxea,​ ​ museoa,​ ​ kooperatiba​ ​ txiki​ ​ ugari,​ ​ eta​ ​ abar luze​ ​ bat.​ ​ IMPAk,​ ​ gizartean​ ​ sostengua​ ​ eta​ ​ onarpena​ ​ jaso​ ​ badu​ ​ ere,​ ​ agintari​ ​ politikoen​ ​ aldetik trabak​ ​ eta​ ​ mehatxuak​ ​ baino​ ​ ez​ ​ dituzte​ ​ jaso​ ​ urte​ ​ guzti​ ​ hauetan.​ ​ Buenos​ ​ Aires​ ​ hiriko erresistentzia​ ​ gune​ ​ alternatibo​ ​ independiente​ ​ handienean​ ​ bilakatu​ ​ dira.​ ​ IMPA,​ ​ gaur​ ​ egun indartsu​ ​ eta​ ​ zutik​ ​ mantetzearen​ ​ arrazoia,​ ​ gizartean​ ​ aldetik​ ​ lorturiko​ ​ babesean​ ​ topatzen dugu,​ ​ bertan​ ​ jende​ ​ askok​ ​ modu​ ​ librean​ ​ lan​ ​ egiten​ ​ duelarik.