Irailak 2
Goizean abiatu ginen Gasteiztik, Teruel inguruan geldialdi bat egin ostean bazkaltzeko iluntzerako iritsi ginen gure lehendabiziko geldialdira: Burjassot. Bertako Bassoteko kide Mercérekin elkartu ginen eta etxe bateko giltzak utzi zizkigun laurok bertan gera gintezen. Astia genuenez, erosketa txiki bat egin eta herria ezagutzeko parada izan genuen.
Irailak 3
Kontaktuak eginda, kontrapartidekin hitz eginda eta programa betea, abian gara! Paternan ekin genion gure ibilbide programatuari. Memoria historikoari buruz jardun zuen hizketan bertako Macek. Hilerria eta ingurumariak bisitatu genituen berarekin, eta datu eta zifra dantza gora behera, Espainiako Gobernu errepublikazalearen aurka emandako 36ko estatu kolpearen ondorioz sortu zen gatazkan, Paterna izena odolez idazten hasi ziren. 1939an jausi zen Paterna tropa faxisten eskutan, gatazkaren hasieratik 44 bonbardaketa jaso ostean. Babesleku izandako bertako eskola eta komentuak frankismoaren kartzela bihurtu ziren, eta hala izango ziren luzaroan. Sarraski gune izango zen Paterna 1956ra arte. Bertako hobi komunez hitz egin zigun Mac kideak, eta emandako datuak oilo-ipurdia sortzeko modukoak dira. Errejistroaren arabera, gutxienez 2238 pertsona fusilatu zituzten bertako hilerriaren aldamenean dagoen tiro-zelaian. Ondoren, hilerriko hobi komunetan ehorzten zituzten, batzuetan lau eta baita bost egun ezberdinetako jendearen gorpuak pilatzeraino hobi berean. “Sakak” egiten zituzten; horrek esan nahi du, gauean joaten zirela izen zerrenda batekin, izan zitekeena seikoa edo zortzikoa, baina baita berrogei edo berrogeita hamar pertsonarainoko sakak ere. Eraildakoaken %95a gizonezkoak ziren, helduak gehienak, nahiz eta 16 urteko gazteak ere hil izan zituzten. Gaur egun 400 bat gorpu lortu dute familiei itzultzea, eta azken urteotan diputazioa eta udalak hasi dira gorpuen identifikazio prozesuan laguntzen, finantzatzen eta abar. Baina urte askoan, egin diren lanak memoria lantzen duten elkarteek eta familiek egin behar izan dituzte, autonomoki eta inolako babes instituzional eta ekonomikorik gabe.
Mac agurtu ostean, Valentziara abiatu ginen CSO L´Horta gune autogestionatua bisitatzera. Bertara ailegatzean, Omarrek, kontrapartidaren kontaktuak, harrera egin zigun eta L´Hortako funtzionamenduari buruz egin genuen berba gunearen leku desberdinak ikusten genituen heinean. Hilabetean bitan egiten diren asanblada orokorretan erabakitzen dira gai garrantzitsuenak; hala ere, hainbat lan-talde dira sail bakoitzaren arduradunak: baratza, ludoteka, entsegu lokala, bizikleta tailerra, boxeo taldea edota serigrafia tailerra. Aipatu beharra dago lantalderik gabe funtzionatzen duen doako arropa biltegia. Baratzean giro anitza arnasten zen, hainbat adinetako Benimacleteko auzokide ugari ailegatzen baitziren haien lur zatia lantzeko.
L’Horta 1989rako okupatuta bazegoen ere, eta aldi ezberdinak pasa ditu, eta ez du erabilera sozialik izan azken urteotara arte. Presentzia nabarmena hartu du gunean PAI delakoak. Azken batean Euskal Herrian ondo ezagutzen ditugun auzo “gatazkatsu eta degradatuak” nola bergizarteratzen diren, dela Gasteizko alde zaharreko PERI, dela Bilboko hainbat auzoren berriztapenak. Auzo identitateak deuseztatzea, etxebizitza eskubidea are gehiago pribatizatzea, auzo popularrak elite batzuen eskuetan jartzea, postalak sortzea auzo bizitzaren erailketa suposatzen badu ere. Urbanizazio prozesu basatiak, dinamika sozialen erauzketa errotik. Horixe suposatuko du Benimacleten dauzkaten eraikuntza asmoak gauzatzen badira. Horren aurkakotasuna artikulatzeko gunea ere bada L’Horta.
CSOtik ateratzean, Benimaclet auzoa ezagutzeko aukera izan genuen. Terra Taberna, hamaika ekimen sozial eta herrikoi egiten eta jorratzen dituen gunea, tamalez, itxita zegoen eta auzoko beste taberna batean bertako auzokideekin berba egiten egon ginen.
