Zeru lainotsu baten pean,  Askapenako brigada Montevideotik Buenos Aireseko  portu zaharrean lehorreratzera goaz, abuztuak 8 da, goizeko 11:00ak. Ferritik jaitsi bezain laster topatu dugu zain gure kontraparte izango den Carina izeneko emakumea. Convocatoria Segunda Independencia eragile politikoko Mahai Nazionaleko kide da Carina, berak eta bere kideek Argentinaren askapen nazional (indar inperialisten erasoen eta esku-hartzeen amaiera eta bertan dauden identitate nazional ezberdinen aitorpena, Argentina plurinazional baten eraikuntza) eta soziala dute lan ildo eta ardatz. Elkar agurtu ostean, autora sartzera gonbidatu gaitu. Carina, Convocatoriako kide izatean gain ATE sindikatuko partaide ere bada. ATE (Asociación de Trabajadores del Estado) 1925. urtetik Argentina osoko langile publikoen eskubideen alde jarduten duen sindikatua da. Europa hegoaldetik etorritako etorkinek sortua, haiekin ekarritako korronte sozialista eta anarkisten baitan eraiki ziren bere zutabe ideologikoak. Gaur egun herrialdeko garrantzitsuenetako bat izateaz gain bere egoitzetako bat izango da brigadaren lehen geltokia.

Lehenengo eszena: autobusa arratsaldeko 16:00etan ateratzekoa da. Lau euskaldunak 15:30tan gerturatu dira. Autobusa 16:05 heldu da hitzordura. Bolibiako hiru kide 16:15etan. Beste kide batzuk falta dira, eta haien zain eman dituzte 20, 40, 60, 80 minutu. Euskaldunak urduritzen hasi dira, baina bertakoak ez. Autobusa ordu eta erdi berandu irten da. Euskaldunek behin eta berriro galdetu dute garaiz helduko ote diren, zenbat falta den helburu den hirira iristeko, kexaka aritu dira. Bertakoek ez dute arazorik ikusten, lasai asko solastu dira haien artean. Azkenean, autobusa behar den momentuan iritsi da, aurreikusita zegoena baino beranduago izan arren.

Bizirik behar gaitu, libre izateko

Etxera itzultzeko astebete falta zaigu, hamarnaka testigantza, hamarnaka lagun. Herri baten erresistentzia berau osatzen duten pertsonen bizipenetan datza eta Palestinaren kasuan errepresioaren aurka egunerokotasunean borrokatzen eta jarduten dutenen kideengan gorpuzten da.

“Hizkuntza da gure territorio libre bakarra” urte luzez oihu egin dugu baina herri honetan beraien egiaren ahotsa da territorio libre bakarra.

Territorioa bera okupatzeko eta kontrolatzeko mekanismoak baditu Israelek. Jakina den bezala, israeldar armadak kontrolatutako hainbat eta hainbat “check-point” daude Zisjordania eta Gaza osoan, bertatik kontrolatu eta oztopatu ditzakete palestinar herritarren mugimendu guztiak. Honetaz gain lurralde osoa gune desberdinetan dago banatuta. A gunea Palestinar Autoritatearen esku dago, B gunea administratiboki PA-ren esku baina eskumen militarra israelek dauka eta C gunea Israelen esku gelditzen da guztiz. Guzti hau, teoria hutsa da, noski. Errealitatea oso bestelakoa da, Israeldar estatuak eraikitako errealitate bat baita. Okupazioa hedatzeko estrategia legez, israeldar kolonoen asentamentuak Zisjordaniako eremu osoan zehar daude, 250 asentamentutik gora, eta etengabeko hedatze prozsuan.

Abuztuaren 5a da eta arratsaldeko 15:30ak dira, autobusean gaude jada Potosírako joateko Boliviaren burujabetasunaren 193. urteurrena ospatzeko. Columna Sur deritzon eragile politikoko partaide batek gonbidaturik gaude eta eurekin batera joango gara.

Halako batean, La Paz-etik irten gara Oruro-rako bidean, han Columna Surreko beste kide batzuk hartzeko. Gauak egunari lekua kendu dio eta hotzak bereak eta bi egiten hasi da. Bidai luze eta hotzaren ondoren, iritsi gara Potosí-ra goizaldeko 4:00ak direnean. Autobusetik irtetzean 8º zero azpitik gaudela esan digute, eguzkia noiz agertuko zain irrikitan gaude.

Denok batera La Casa de la Moneda izeneko eraikinera hurbildu gara eta kalean polizia ugari dakusagu. Goizeko 6:00ak inguru dira eta poliziak ez digu aurrerago joaten utzi. Columna Surreko kide batek aurrera egiteko baimena dutela eta polizia buruak ezetz. Azkenean apur bat atzera egin eta Casa de la Moneda aurrean hartu dugu lekua. Egunak argitzen duen heinean jendea gerturatzen ari da, bai herritarrak eta bai gobernuko agintari eta antolatzaileak ere. Hauen artean, oso azpimarragarria da Casa de la Monedan Boliviako jatorrizko janzkera duten indigenak ere sartzen ari direla. Tarteka musika desfile militarrak igaro dira gauden lekutik hurbil.

Goizeko 10:00ak dira dagoeneko eta hainbeste itxaron ostean, hara non agertzen zaigun Evo Morales presidentea. Columna Surreko partaide bat oso adi zegoen uneoro eta lehenago entsaiaturiko leloak oihukatzeko keinua egin du: “¿Quién se rinde? ¡Nadie se rinde! ¿Quién se cansa? ¡Nadie se cansa! ¿Qué queremos? ¡Evo de nuevo! ¿Qué queremos? ¡Evo de nuevo!”. Mundu guztia argazkiak egiten ahal duen bezala, une hunkigarria. Handik gutxira Evok hitzaldia eskaini du. Jarraian Columna Surrekoek Evoren eta prozesuaren aldeko desfilean parte hartzeko gonbitea egin digute. Desfilean zehar kale bazterrean Evoren aurkako herritarrak daude “¡Bolivia dijo no!” eta antzerakoak oihukatzen. Izan ere, aurtengo otsailaren 21ean Evo berriro aurkeztu ahal izateko erreferenduma ospatu zen ezezkoa nagusitu zelarik, bozka gutxi batzuen aldeaz izan bazen ere. Noizean behin laranja zatiak edo eskutan duten edozer gauza harrika jaurti digute. Oso desfile luzea izan da, arratsaldeko 16:00ak arte iraun duena. Honen bukaera Casa de la Moneda inguruan izan da herritarrek, agintariek eta poliziak ongi etorria txalo artean eman diguten bitartean.