Herri alternatibetatik hasi…

Herria itotzen ari dira, eta nahitara egiten dute. Venezuelan daramatzagun hogei egunetan inperialismoak eta eskuineko oposizioak herriaren oinarrizko eskubideen urraketarako erabiltzen dituen estrategia guztiak argi ikusi ditugu. Baina bada argi izpirik, izan ere eraso guzti horiek herria alternatibak eraikitzera eraman dute, ekoizpen sistemak sortuz eta norberak bizirauteko behar dituen bitarteko oro martxan jarriz. "Sozialismoa ez da dekretatzen; eraikitzen da", zioen Chavezek; "hori da gu orain egiten ari garena".

Elikagaien aferak sortzen du kezka nagusienetariko bat. Ekoizpenen %90 inportatzearen eta bitartekarien espekulazioaren ondorioz, oinarrizko elikagaiak merkatuan lortzea ezinezkoa da maiz: herritarrak ezin du herriko dendan edo azokan janaririk erosi. Prezio kontrolatuak dituzten produktuak ez dira agertzen eta gainerakoak garestiegiak dira herritar gehienen bizi mailarako. Behar horri erantzuteko, nekazarien eta herritarren arteko zirkuitu zuzenak eraikiz kontsumo komiteak sortzeari ekin diote herrialde guzian zehar. Méridako adibidea ezagutzeko aukera izan genuen aurreko astean: La Casa del Costurero centro soziokultural autogestionatuan elkartzen dira astero, barazkiak pisatu eta poltsatan banatzeko, proiektuko kide bakoitzari aste horretarako eskatu duena prestatzeko. Bertakoen esanean, merkatuko prezioa baino %50 merkeago lortu ohi dituzte produktuak modu horretan. Ondoren, asanbladan biltzen dira, bakoitzak dituen oharrak entzun, eta sortu diren arazoak edo izan daitezkeen proposamenak eztabaidatzeko.

Abuztuaren 24an izan zen, duela 24 urte, Montevideon, Uruguayen. Euskal Herriari eginiko elkartasun ekimen ikaragarria ezagutu genuen. Manueltxo Goitia, Luis Mari Lizarralde eta Mikel Ibañez euskal iheslari politikoak estraditatuak izatea ekiditeko martxan jarri zen borroka, euren asilo politikoa eskatzea zelarik aldarria. Montevideon izandako hainbat mobilizazio jendetsuren ostean, euskal borrokalariak gose greban zirela hospitaleratu zituzten, eta El Filtro deritzan hospitalearen kanpokaldean polizia militarra gogorki oldartu zen manifestarien aurka. Honen ondorioz Fernando Morroni 12 tiroz eraila suertatu zen eta baita gau bertan Roberto Facal labanka koldar batez; zaurituak ehundaka izan ziren. Oroimena eta duintasuna bertan egon ziren guztientzako!

Gertakari horiek gogora ekarri nahi ditugu gaurko egunez eta, bide batez, orduan jaso genuen elkartasun internazionalista guztia bueltan eraman Uruguaiko herri langileari. Izan ere, 24 urte igaro arren, inpunitatea gailendu da kasua argitu eta erantzunkizunak eskatzeko garaian. Diktadura basati batetik irteten zebilen Urugaien eman zen gertakari larriena izan zen Filtroko sarraskia bezala ezagutzen dena. Ezin aipatu gabe utzi ere Espainiar gobernuak izan zuen ardura politikoa, orduan Felipe Gonzalez gobernu buru zela. Presio mekanismo ezberdinak erabiliz euskal iheslariak espainiatu nahi izan zituen, asilo politikoa izateko eskubidea mespretxatuz.

Zoritxarrez, asilo politikoaren aldeko borroka, ez da orduko borroka soilik. Azken urteetan ere gure herrian izan ditugu borroka horren garrantzia erakusten duten beste kasu batzuk. Alde batetik, Nekane Txapartegiren kasua dugu denboran hurbilen. Beste behin ere, elkartasun internazionalistaren eta presio sozialaren bitartez lortu baitzen azkenik Nekaneren asilo politikoa. Eta bestetik, Hassana Aliaren kasua dugu. Hau ere gertutik bizi izan genuena, urte luzeetako borrokaren ondorioz lortu baitzuen duela ez asko asilo politikoa izatea saharar borrokalariak.

Adibide hauekin asilo politikorako eskubideak eta herri baten burujabetza gaitasunak duten lotura jarri nahi dugu mahi gainean. Etorkizuneko Euskal Herri internazionalistan, geuri ere asilo polikoa ematea tokatuko zaigulako, kanpo eskuhartzeak arbuiatuz; elkartasunak politikoa, internazionalista, eta joan-etorrikoa izan behar duelako.

Amaitzeko, azpimarratu nahi dugu, beste urte batez Askapenaren brigadak parte hartuko duela Montevideon izango den manifestaldi eta ekitaldian. Ostiralean bertan izango dira ekitaldi gehienak eta geure elkartasun eta maitasun guztia helaraziko diete senitarteko eta bertaratzen diren borrokalari guztiei.

¡Arriba l@s que luchan!

¡El estado dispara, la memoria resiste!

Fernando eta Roberto, gogoan zaituztegu!

Hamaika herri borroka bakarra!

Mundu globalizatuan bizi garela diogu eta hiri handiak horren seinale direla. Hala ere, Boliviako hiriburura etorrita, hori guztiz horrela ez dela suma daiteke.

Egun batzuk eman ditugu La Pazen eta iristean arreta deitzen duen lehenetariko gauza dagoen “Cholita” mordoa da. Cholitak jatorri indigena duten eta janzkera tradiozionala daramaten emakumeak dira. Hauetako asko saltzaileak dira, “Caserak”; merkatuetan, kaleko postutxoetan edo, zuzenean, kaleko iskina batean edozein produktu saltzen dutenak. Baina haientzat saltzaile izatea ez da ogibide hutsa, bizitzeko modu bat baizik. Horren bitartez jendea ezagutu, bizilagunekin hitz egin edota ondoko postuetako eta lagunak diren beste Caseritekin egoteko aukera dute. Zahartzaroan ere euren postuetan darraite egunero-egunero. Pobreziak eragindako behar bat dela pentsa daiteke, Boliviako Gobernuak, ordea, 60 urtetik gorako adinduei hilero ordainsaria ematen die bere garaian kotizatu ez bazuten ere. Orduan, zergatik jarratizen dute salmenta postuetan? Bizitza ez dutelako beste modu batez irudikatzen.

Argentinako administrazioaren informeetan milioika langabetu ageri dira, edo beste modu batera esanda, paperetan azaltzen ez diren milioka langile daude. 90.hamarkan neoliberalismo basatia nagusitu zenetik, Argentinako sistema produktiboak ezin izan ditu barneratu bere baitan biztanleriaren sektore zabalak. Globalizazio baztertzaileak soldatapeko lana pribilegio bilakatu du, eta ez dago ugazaba nahikorik “soberan” dagoen lan indarra erosteko.

Ondorioz, gaur egun, populazioaren %30ak sare ekonomikotik kanpo egiten du lan. Erregularizazio orotik at, errealitate honek langilearekiko dakartzan gabezi eta arrisku guztiekin: sindikatuetan afiliatzeko ezina, inongo eskubide eta babesik ez izatea, muturreko prekarizazioa eta ziurgabetasuna edota poliziaren errepresioa. Azken hamarkadetan Argentinako 24 probintzietan eguneroko ogi bihurtu da ekonomia paraleloan lan egitea. Baina, herri argentinarraren sektore hauek, injustizia gogor honen aurrean makurtu beharrean, tinko mantentzen dira sistema sozioekonomikotik kanpo. Asistentzialismoaren menpeko bihurtu ordez, euren lana sortu dute, auzo xumeetan, ahazturiko periferietan.