Uztailaren 30ean heldu ginen San Cristobal de las Casas hirira, Txiapas, brigadako bost kideok. Laster konturatu ginen “ahorita ahorita” erritmora ohitu behar genuela eta hori zela eta, gauean elkartu ahal izan genuen bostok. Egunsentiarekin batera paperak mahai gainean jarri eta Askapenaren lehen brigada feministari forma ematen hasi genion. Denbora gutxi daramagu Txiapasen, baina jada kontziente gara erronka asko ditugula egiteko eta geure mendebaldeko feminismo ikuspegiak guztiz irauliko duen beste perspektiba bat ezagutuko dugula hemen. Horretarako etorri gara eta gogotsu gaude.

Astebete pasa da Jerusalem atzean utzi eta Zisjordaniako (West Bankeko) hiri nagusiak bisitatzeari ekin geniola, Betlehem, Hebron, Ramallah eta Nablus urrenez urren. Hasieratik nabaritu dugu hiri bakoitzean egoera ezberdina dela, okupazioak aurpegi asko dituela. Errealitate hauek ezagutzeko eragile eta herritar ezberdinekin bildu gara. Harreta guztia okupazio sionistaren joku maltzurrean jarrita genuela, jabetu ginen bazela beste zerbait deseroso sentiarazten gintuena, palestinar gizonezkoak espazio publikoaren jabe eta protagonista nagusiak direla, emakumeak espazio pribatuetara mugatuz. Kaleak gizonenak dira, dendak, tabernak, taxiak, autobusak, hostalak, jatetxeak... beraien esku daude. Emakumearen esku gelditzen dira haurren zaintza eta etxeko betebeharrak. Zaila da gure ikuspegi okzidentala baztertu eta errealitate hau ulertzea. Baina ahalegin berezia egin dugu horretan, beraiengana iristea zertxobait kostatu zaigun arren. Ramallah-ra iritxi arte gure emakumezko kontaktu guztiekin biltzen ginenero gizonezko bat jartzen baitzen tartean, konfiantzazko gunea kenduz.

Hebronen bertako familia baten etxean lo egiteko aukera izan genuen, ezkertiarrak eta okupazioaren kontrako erresistentzian lanean dabiltzanak. Etxeko pareta barrura mugatzen ginenean konturatu ginen, susmatzen genituen patroi berdinak errepikatzen zirela. Gizona da hitza duena eta emakumeak beraientzat lanean dabiltzala. Afal orduan gizonezkoa bakarrik esertzen zen gurekin hitzegitera, emakumeak janaria prestatu eta zerbitzatzen zigun bitartean. Berdina gertatzen da etxeko txikienen artean ere, seme zaharrenaren hitzak du balio gehien, alaba etxeko betebeharrak egiten dabilen bitartean. Egoera honetaz jabetu ginenean, zaharrak berri; nola ez zaigu ba ezagun egingo ezkertiar gizonen zapalkuntza? Euskal Herrian urte luzez borrokatu dute eta borrokatzen diardugu emakumeok margenetatik zentralitatera joateko. Aliatuak lortu ditugu, asko, baina zapalkuntzak anitzak dira kapitalismo patriarkar honetan. Horregaitik borrokan indarra gara, zutabeak gara, Palestinar emakumeak bezala.

Badira borroka eremu pribatuan egiten duten emakumeak, palestinar erresistentziaren lurzoru indartsua diren emakumeak. Beraiek hezten dituzte etorkizuneko neska eta mutil borrokalariak. Badira ere borrokaren lehen lerroan daudenak, frontean. Horren adibide dira Union of Palestinian Wonen Committees-eko kideak


1980an sortu ziren, askapen nazionalaren baitan ezkerreko proiektuari patriarkatuaren aurkako borroka txertatzeko, betiere klase perspektiba batekin. Gaur egun Zisjordanian eta Gazan antolaturik daude, herri mugimenduaren parte direlarik. Lan ildo anitz dituzte, batez ere emakumeen boteretzean pausuak ematea eta Palestinar herriaren eta okupazioaren kontrako borrokan perspektiba feminista batekin borrokatzea. Feminismoa, emakume langileen borroka, gatazkaren ondorioetan osatze prozesu bat ematea edo presoekiko elkartasuna dira beraien borrokaren oinarria. Palestinar emakumea zapalkuntza hirukoitz batetan kokatzen dute; okupazioa, patriarkatua eta kapitalismoa.



Beraien diskurtsoa oso gertu sentitu genuen, euskal feminismoak ere aspaldi ezaugarritu baitzuen zapalkuntza hirukoitzaren teoria. Guk, emakume gazte moduan, bertako gazte feministen inguruan galdetu genuen. Pozez harritu gintuen UPWCren barnean neska gazte talde bat zegoela entzuteak. Hauekin egoteko aukera izan genuen, eta hirugarren intifadan emakume gazteak hartu duten parte hartzeaz hitzegin ziguten, kalean zein unibertsitateetan egiten ari diren borrokaz.  Garrantzia handia ematen diete belaunaldi arteko loturari, jakin badakite esperientzia eta indarraren loturak egiten duela feminismoa indartsu.


Memoria historikoan lan handia dute palestinar emakumeak, itzalpetik ikusgarri egin nahi dira eta horretarako argi esan zigun errefuxiatuen kanpamendu batean emakume taldea sortu zuen emakumeak: “Kontatu ezazue zein indartsuak garen eta borroka honetan ezinbestekoak garela”.

Hamaika dira Askapenatik gure jardun politikoa garatzeko erabilitako guneak: gaztetxeak, plazak, instituzioak, kaleak, txosnaguneak... Ikuspegi internazionalista esparru guzti hauetan txertatzea helburu nagusia izaki, hamaika izan dira garatutako ekimen eta dinamikak.

Horien artean, Bilboko jaietan murgiltzeko aukera izan dugu urte askoan zehar Askapeña konpartsa internazionalistaren bitartez bereziki. Konpartsak Bilboko jai eredua iraultzeko tresna zinez erabilgarriak direla uste dugu eta zentzu horretan izugarrizkoa iruditzen zaigu urteak joan eta urteak etorri esparru honetatik egin den lana.

Ia 30 urtetan zehar Bilboko Aste Nagusian eta bestelako ekimenetan Askapeña konpartsa internazionalista izan dugu aliatu nagusi gure balore internazionalistak jai giroan lantzerako garaian. Orain arte egindako lanari izugarrizko balioa ematen diogu eta nola ez eskerrak eman ere. Izan ere, festa eta aldarrikapena uztartzeko gaitasuna izan baitugu. Azken urteotan, baina, konpartsa eta Askapena erakundearen arteko harremanak okerrera egin du eta hainbat arrazoi tarteko tentsio handia sortu da bi egituren artean: militantzia ulertzeko era ezberdinak, internazionalismoaren inguruko ulerkera okerrak, feminismoaren ulerkera desegokia, konpartsaren helburuetan desadostasunak, konpartsakide batzuen jarrera onartezinak...

Egoera berbideratzen saiatu arren, konpartsarekin genituen desadostasunak are gehiago azaleratu dira eta hausnarketa sakon bat egiteko beharra zegoela argiago geratu da. Askapeñaren eta Askapenaren arteko arrakala benetan sakona dela aditzera ematen digu egindako hausnarketak eta erabaki bat hartu behar izan dugu.

Honegatik guztiagatik Askapeña konpartsa internazionalistarekin orain arte izan dugun harremana etetea erabaki dugu. Ez da edonolako erabakia izan, ondo pentsatu eta hausnartutako erabaki politikoa baizik. Orain arteko elkarlanarekin jarraitzeko beharrezkoak diren baldintza minimoak betetzen ez direla uste dugu eta beraz hemendik aurrera konpartsak ez du Askapenarekiko inolako lotura politiko, ideologiko ez eta ekonomikorik izango.

Dena den, Askapenatik jai herrikoi eta parte hartzaileen inguruko hausnarketa sakon baten beharra dagoela uste dugu, benetan herri mugimenduarentzat baliagarria izango den jai eredu alternatibo bat nahi baldin badugu. Horrela, ez dugu uste Askapena eta Askapeña konpartsaren arteko gatazka hau era isolatuan uler daitekeenik. Mahai gainean elementu gehiago egon arren, konpartsen ereduaren bilakaeraren ondorioetako bat ere badela uste dugu.

Zentzu honetan, ondorengoa datorkigu burura: ez dugu uste egungo konpartsa eredua herri mugimenduko eragile txikiontzako eredu aproposena denik. Askapena herri mugimenduko erakunde xumea den heinean, Bilboko konpartsen ereduak izugarrizko ahalegina suposatzen digu. Gurea bezalako erakunde txiki batek ezin dio Bilboko Aste Nagusiak suposatzen duen lan kargari modu honetan aurre egin ez baitugu horretarako gaitasunik. Txosnaguneak kontraboterearen eraikuntzarako esparru direla aintzat hartuta, lan politikoa garatzeko esparru direla uste dugu. Askapenak beraz, herri mugimenduko edozein erakunderen antzera bere lekua izan behar duela uste dugu. Tamalez, aipatutako egungo ereduak eragile txikioi ez digu gure iritziz, gure neurrirako aukerarik eskaintzen.

Hala ere, Askapenatik Bilboko Aste Nagusian parte hartzen jarraituko dugula adierazi nahi dugu eta jai herrikoi, parte hartzaile, parekide eta internazionalista batzuen alde lanean segitzeko konpromiso  argia dugu.

Gora jai herrikoiak!

Askapena,
Euskal Herriko erakunde internazionalista

PFLPko egoitzara iritsi eta segituan erakartzen du gure arreta patioaren erdian, irmo, dagoen memorialak; guda zibilean Beddawiko defentsan PFLPko lerroetan eroritako martirien oroimenez eraikitakoa da. Memorialaren alde banatan PFLPko bandera eta bandera palestinarra daude jarrita harro.

George Habashen irudi handi batek zaintzen du egoitzaren sarrera. Ulertzekoa da militante historiko honek PFLPko militanteentzat duen garrantzia, 1967an alderdiaren sortzailea izateaz gain, bere idazkari izan baitzen 2000. urtera arte.